Viêm họng mất tiếng là tình trạng thường gặp nhưng lại dễ bị xem nhẹ, đặc biệt trong những giai đoạn giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường. Người bệnh thường phải đối mặt với cảm giác khó chịu, đau rát họng, kèm theo việc giọng nói trở nên khàn đặc hoặc mất hẳn tiếng, gây cản trở nghiêm trọng đến giao tiếp hàng ngày. Vậy viêm họng mất tiếng là gì? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Viêm họng gây mất tiếng là gì?
Viêm họng kèm theo mất tiếng là tình trạng trong đó dây thanh bị ảnh hưởng do viêm nhiễm ở vùng hầu họng, khiến người bệnh nói khàn, yếu giọng hoặc thậm chí không thể phát ra âm thanh. Hiện tượng này thường xuất hiện khi lớp niêm mạc ở họng và thanh quản bị tổn thương hoặc kích thích, dẫn đến gián đoạn khả năng phát âm bình thường.
Dù là một dấu hiệu phổ biến, mất tiếng do viêm họng không nên xem là vấn đề nhỏ. Nó không chỉ làm giảm khả năng giao tiếp hàng ngày mà còn có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm thanh quản cấp tính, trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản, hoặc tổn thương mãn tính ở dây thanh nếu không điều trị kịp thời và đúng cách.
Nhiều người dễ nhầm lẫn giữa viêm họng thông thường và tình trạng viêm họng kèm mất tiếng. Sự khác biệt chính nằm ở mức độ ảnh hưởng đến thanh quản – cơ quan quan trọng trong việc phát ra âm thanh. Khi thanh quản bị tổn thương, giọng nói sẽ trở nên bất thường hoặc biến mất trong thời gian ngắn. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây mất tiếng là yếu tố then chốt để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.
Nguyên nhân gây viêm họng kèm theo mất tiếng
Dưới đây là hai nhóm nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này, bao gồm cả những vấn đề bệnh lý nghiêm trọng thường dễ bị bỏ sót.
Nguyên nhân do bệnh lý
Không ít trường hợp người bệnh tưởng chỉ bị viêm họng thông thường nhưng thực chất lại là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng hơn, liên quan đến thanh quản, dạ dày, tuyến giáp hoặc thậm chí là ung thư.
- Viêm họng do vi khuẩn: Đặc biệt là vi khuẩn liên cầu nhóm A, có thể gây đau rát họng dữ dội và mất tiếng nếu viêm lan tới thanh quản.
- Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên gây kích ứng vùng họng và thanh quản, dẫn đến khàn tiếng kéo dài, thường rõ nhất vào buổi sáng.
- Bệnh lý tuyến giáp: Các vấn đề như cường giáp hoặc hậu phẫu tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến dây thanh âm, gây thay đổi hoặc mất giọng.
- Ung thư thanh quản: Đây là nguyên nhân nghiêm trọng nhất có thể gây mất tiếng kéo dài, kèm theo triệu chứng như đau khi nuốt, giảm cân bất thường.
- Nhiễm virus cảm lạnh, cúm: Các virus này thường tấn công vùng niêm mạc họng và thanh quản, gây viêm họng cấp kèm theo mất tiếng, ho, nghẹt mũi, sốt nhẹ. Dù thường tự khỏi, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh dễ kéo dài và tái phát.
- Dị ứng (thời tiết hoặc hô hấp): Dị ứng với không khí lạnh, phấn hoa, lông thú hoặc ô nhiễm môi trường có thể gây viêm mũi dị ứng và kéo theo viêm họng mãn tính. Điều này khiến cổ họng khô rát, thanh quản dễ bị tổn thương dẫn đến mất tiếng, thậm chí khi chỉ mới cảm thấy hơi rát họng.
Các nguyên nhân khác gây viêm họng mất tiếng
Ngoài các bệnh lý, một số thói quen sinh hoạt và yếu tố môi trường cũng dễ khiến bạn bị viêm họng và mất tiếng:
- Nói nhiều, la hét, hát sai kỹ thuật: Phổ biến ở giáo viên, ca sĩ, MC… nếu không nghỉ ngơi giọng hợp lý, dễ gây tổn thương thanh quản.
- Thời tiết lạnh, thay đổi đột ngột: Không khí khô và lạnh khiến niêm mạc họng bị khô rát, dẫn đến khàn tiếng tạm thời.
- Hút thuốc, uống rượu thường xuyên: Gây kích ứng và tổn thương thanh quản, dẫn đến mất tiếng mạn tính.
- Ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại: Người làm trong môi trường độc hại dễ bị viêm đường hô hấp và ảnh hưởng giọng nói.
- Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài: Làm suy giảm miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị viêm họng và khàn tiếng kéo dài.
Triệu chứng thường gặp của viêm họng mất tiếng
Không chỉ đơn thuần là nói nhỏ hay khàn giọng, viêm họng mất tiếng có thể đi kèm nhiều biểu hiện khác:
- Rát họng kéo dài: Cảm giác nóng rát, khó chịu, đặc biệt khi nuốt hoặc nói.
- Khàn tiếng, giọng yếu dần: Giọng nói mất âm lượng, đôi khi biến mất tạm thời.
- Tắt tiếng vào buổi sáng hoặc sau khi nói nhiều: Dễ gặp ở người dùng giọng quá mức.
- Ho nhẹ hoặc ho khan: Do viêm lan đến thanh quản gây kích ứng.
- Cảm giác nghẹn, vướng ở cổ họng: Thường khiến người bệnh phải hắng giọng liên tục.
Mặc dù viêm họng mất tiếng ban đầu có thể chỉ gây khó chịu nhẹ, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng, ảnh hưởng đến giọng nói, sinh hoạt và công việc hàng ngày.
Khi nào cần đi khám ngay?
Thông thường, viêm họng mất tiếng có thể tự khỏi sau vài ngày nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc tốt. Tuy nhiên, bạn cần đi khám sớm nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Mất tiếng kéo dài trên 5 ngày: Có thể là dấu hiệu tổn thương dây thanh âm.
- Sốt cao, đau họng dữ dội: Cảnh báo viêm họng do vi khuẩn, cần dùng kháng sinh.
- Sưng hạch cổ, nuốt đau lan ra tai: Dấu hiệu nhiễm trùng lan rộng, cần can thiệp y tế.
- Khó thở, khò khè: Có thể do thanh quản bị sưng phù hoặc đường thở bị co thắt – cần cấp cứu.
- Ho ra máu, sụt cân, khàn tiếng kéo dài: Có thể liên quan đến bệnh lý nghiêm trọng như u thanh quản hoặc ung thư.
Khám sớm không chỉ giúp chẩn đoán đúng nguyên nhân mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như mất tiếng vĩnh viễn hay ảnh hưởng đến hô hấp.
Cách điều trị viêm họng mất tiếng
Việc điều trị viêm họng kèm mất tiếng cần dựa vào nguyên nhân cụ thể, mức độ tổn thương và thời gian kéo dài của triệu chứng. Xử lý đúng cách ngay từ đầu không chỉ giúp nhanh chóng phục hồi giọng nói mà còn phòng ngừa tổn thương lâu dài ở dây thanh âm.
Chăm sóc tại nhà trong giai đoạn nhẹ
Với các trường hợp nhẹ, nhất là do virus hoặc nói nhiều, nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách có thể giúp giọng nói phục hồi tự nhiên:
- Hạn chế sử dụng giọng: Tránh nói to, nói thầm, để thanh quản được nghỉ ngơi.
- Uống nhiều nước ấm: Làm dịu cổ họng, giảm khô rát.
- Súc họng nước muối ấm: 2–3 lần/ngày giúp giảm viêm và sát khuẩn.
- Tránh chất kích thích: Khói thuốc, bụi bẩn, điều hòa lạnh, đồ ăn cay nóng.
- Giữ ẩm không khí: Đặc biệt vào ban đêm để tránh khô cổ họng.
Dùng viên ngậm nhẹ (mật ong, gừng, bạc hà): Giúp làm dịu họng nhưng không nên lạm dụng.
Phù hợp với các trường hợp viêm họng mất tiếng tạm thời do thay đổi thời tiết, nhiễm virus, hay dùng giọng quá mức.
Điều trị bằng thuốc (khi triệu chứng nặng hơn)
Khi các triệu chứng không thuyên giảm sau 3 ngày hoặc có dấu hiệu viêm rõ rệt, người bệnh nên đi khám và dùng thuốc theo chỉ định:
- Kháng sinh: Khi xác định có vi khuẩn (như liên cầu khuẩn nhóm A).
- Thuốc giảm đau – hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen giúp giảm khó chịu.
- Thuốc ho, long đờm: Giảm ho và hỗ trợ làm sạch họng.
- Corticoid dạng xịt hoặc ngậm: Giảm sưng viêm, phù nề thanh quản.
- Thuốc chống trào ngược: Dùng khi mất tiếng liên quan đến trào ngược axit (Omeprazol, Esomeprazol).
Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh và corticoid, cần có chỉ định từ bác sĩ.
Can thiệp điều trị chuyên sâu khi cần thiết
Khi nội soi phát hiện bất thường tại thanh quản như polyp, u nang, u ác tính hoặc liệt dây thanh âm, người bệnh có thể được chỉ định can thiệp phẫu thuật. Phẫu thuật giúp loại bỏ nguyên nhân gây cản trở phát âm, phục hồi chức năng giọng nói và ngăn ngừa biến chứng lâu dài.
Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định phương pháp phù hợp sau khi đánh giá kỹ lưỡng qua nội soi và các xét nghiệm liên quan.
Những sai lầm thường gặp khiến viêm họng mất tiếng kéo dài
Trong quá trình điều trị, nhiều người mắc phải các thói quen sai lầm, khiến tình trạng viêm họng mất tiếng lâu khỏi hơn:
- Cố gắng nói khi đang mất tiếng: Việc tiếp tục nói – dù là nói nhỏ hay thì thầm – đều gây áp lực lên dây thanh, làm chậm hồi phục và có thể gây khàn tiếng mạn tính.
- Lạm dụng kẹo ngậm the mạnh: Ngậm quá nhiều kẹo chứa menthol có thể làm khô và kích ứng cổ họng, khiến triệu chứng rát họng và mất tiếng kéo dài hơn.
- Tự ý dùng kháng sinh: Dùng kháng sinh không theo chỉ định – đặc biệt khi nguyên nhân do virus – không chỉ không hiệu quả mà còn gây hại, làm tăng nguy cơ kháng thuốc và ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.
- Không kiêng lạnh, nói chuyện quá nhiều: Uống nước lạnh, ngồi máy lạnh lâu hoặc nói chuyện liên tục khiến thanh quản không được nghỉ ngơi, làm bệnh nặng thêm.
- Chần chừ không đi khám khi mất tiếng kéo dài: Việc để tình trạng này kéo dài mà không thăm khám có thể bỏ sót những bệnh lý nghiêm trọng như viêm thanh quản mạn tính, polyp thanh quản hoặc tổn thương thần kinh – cần được can thiệp kịp thời.
Giải đáp các thắc mắc thường gặp về viêm họng mất tiếng
Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc điều trị và phòng ngừa tình trạng mất tiếng do viêm họng.
Viêm họng mất tiếng bao lâu thì khỏi?
Nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách, giọng nói thường hồi phục sau 3–5 ngày. Tuy nhiên, nếu mất tiếng kéo dài trên một tuần, nên đi khám để kiểm tra thanh quản và loại trừ các bệnh lý khác như polyp hoặc liệt dây thanh.
Tình trạng này có lây không?
Viêm họng do virus hoặc vi khuẩn có thể lây qua ho, hắt hơi hoặc dùng chung đồ cá nhân. Đeo khẩu trang và hạn chế tiếp xúc gần là cách phòng lây hiệu quả.
Khi mất tiếng có nên nói chuyện?
Không. Nên hạn chế tối đa việc nói để dây thanh được nghỉ ngơi. Cố gắng sử dụng giọng trong lúc đang viêm có thể làm tổn thương nặng hơn và khiến bệnh kéo dài.
Rát họng kèm mất tiếng có nguy hiểm?
Thông thường là lành tính và tự khỏi. Tuy nhiên, nếu kèm theo sốt cao, nổi hạch cổ, mất tiếng kéo dài… cần đi khám để tránh bỏ sót bệnh lý nghiêm trọng.
Viêm họng mất tiếng tuy thường gặp và có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách, tình trạng này có thể kéo dài, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc và chất lượng cuộc sống. Việc nắm rõ nguyên nhân, nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp người bệnh phục hồi giọng nói nhanh chóng, đồng thời ngăn ngừa biến chứng lâu dài. Đừng chủ quan với các triệu chứng mất tiếng – lắng nghe cơ thể và đến gặp bác sĩ khi cần thiết là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe giọng nói của bạn.
Xem thêm:
