Viêm amidan là một bệnh lý tai mũi họng phổ biến, có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một trong những biểu hiện khiến nhiều người lo lắng là tình trạng viêm amidan nổi hạch ở cổ hoặc vùng hàm. Liệu đây có phải dấu hiệu nguy hiểm? Nguyên nhân từ đâu và cách xử lý như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng viêm amidan nổi hạch để có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.
Tìm hiểu về viêm amidan
Amidan là hai tổ chức bạch huyết nằm ở phía sau của vùng hầu họng, nơi giao nhau giữa đường thở và đường ăn. Nhờ vị trí đặc biệt này, amidan đóng vai trò như “hàng rào phòng vệ” đầu tiên của cơ thể, giúp bảo vệ đường hô hấp trước sự tấn công của các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và nấm.
Chức năng chính của amidan gồm:
- Ngăn chặn vi sinh vật gây bệnh xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng và đường mũi.
- Sản sinh kháng thể, giúp hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây nhiễm khuẩn.
Viêm amidan là một trong những bệnh lý đường hô hấp thường gặp, có thể xuất hiện ở cả trẻ em lẫn người lớn. Bệnh gây ra cảm giác đau rát cổ họng, nuốt vướng, thậm chí ảnh hưởng đến ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, viêm amidan có thể tiến triển nặng, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng máu, tổn thương thận hoặc viêm đường hô hấp dưới.
Một biểu hiện khiến nhiều người đặc biệt lo lắng là tình trạng viêm amidan nổi hạch. Tình trạng này xảy ra khi amidan bị viêm, sưng to do sự tấn công của các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus,… Trong quá trình phản ứng với tác nhân gây hại, hệ miễn dịch kích hoạt các hạch bạch huyết để sản xuất bạch cầu và kháng thể, từ đó dẫn đến hiện tượng sưng hạch.
Nguyên nhân gây viêm amidan nổi hạch
Theo y học, hạch bạch huyết là một phần của hệ miễn dịch, phân bố ở nhiều vị trí như cổ, nách, bẹn, và xương đòn. Bình thường, các hạch này rất nhỏ và không thể sờ thấy. Tuy nhiên, khi cơ thể bị nhiễm trùng, hạch sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn, tăng kích thước để chống lại vi khuẩn hoặc virus, khiến người bệnh cảm nhận được hạch sưng to dưới da.
Ở người bị viêm amidan, nguyên nhân nổi hạch thường xuất phát từ:
- Tế bào bạch cầu và kháng thể được huy động đến khu vực amidan để tiêu diệt tác nhân gây bệnh.
- Hạch bạch huyết vùng cổ phải hoạt động mạnh hơn để hỗ trợ hệ miễn dịch, dẫn đến hiện tượng sưng, đau. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị viêm nhiễm ở họng và amidan.
- Trong hầu hết trường hợp, khi viêm amidan được điều trị khỏi, các hạch cũng sẽ dần nhỏ lại và biến mất. Tuy nhiên, nếu viêm tái đi tái lại nhiều lần, hạch có thể bị xơ hóa và không còn khả năng co lại như bình thường.
Hiểu rõ nguyên nhân gây viêm amidan nổi hạch sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc phát hiện và điều trị sớm, từ đó hạn chế biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Viêm amidan nổi hạch có nguy hiểm không?
Trên thực tế, tình trạng nổi hạch trong viêm amidan là phản ứng bình thường của cơ thể khi hệ miễn dịch tăng cường hoạt động để chống lại vi khuẩn, virus. Thông thường, sau khi viêm amidan được điều trị khỏi, các hạch sưng cũng sẽ tự động thu nhỏ lại và biến mất.
Tuy nhiên, nếu người bệnh không điều trị dứt điểm, viêm amidan có thể tái phát nhiều lần, dẫn đến tình trạng hạch bị xơ hóa, không còn khả năng co lại như ban đầu. Lúc này, nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, áp xe amidan, viêm cầu thận hoặc nhiễm trùng huyết sẽ tăng cao.
Đặc biệt, nếu viêm amidan đã khỏi nhưng hạch vẫn còn sưng kéo dài, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán kỹ lưỡng, loại trừ nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng khác như u lympho, ung thư vòm họng,…
Cách điều trị viêm amidan nổi hạch hiệu quả và an toàn
Mặc dù phần lớn trường hợp viêm amidan nổi hạch không nguy hiểm, nhưng bạn không nên chủ quan nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Hạch sưng kéo dài trên 2 tuần không có dấu hiệu giảm
- Hạch ngày càng to, cứng, không di động, gây đau nhiều hoặc có mủ
- Sốt cao liên tục, đau họng dữ dội, khó thở hoặc khó nuốt nghiêm trọng
- Đã điều trị viêm amidan nhưng hạch vẫn không thu nhỏ
- Cơ thể mệt mỏi, sút cân không rõ nguyên nhân
Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng sâu hơn hoặc liên quan đến bệnh lý khác như u lympho, lao hạch, thậm chí ung thư vòm họng,… Vì vậy, việc thăm khám chuyên khoa để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác là rất cần thiết. Dưới đây là phương pháp điều trị được chuyên gia y tế khuyến cáo:
Điều trị theo từng thể bệnh viêm amidan
Tùy vào mức độ và dạng viêm amidan (cấp tính hay mạn tính), bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp nhằm cải thiện tình trạng viêm và làm giảm sưng hạch bạch huyết.
Viêm amidan cấp tính
Ở giai đoạn này, các triệu chứng thường xuất hiện rầm rộ như sốt, đau họng, khó nuốt, hạch cổ sưng to,… Người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp sau:
- Giảm triệu chứng tại nhà bằng các mẹo dân gian như uống nước mật ong ấm, trà chanh gừng, súc họng bằng nước muối sinh lý.
- Chế độ ăn uống nhẹ, dễ tiêu, ưu tiên thực phẩm dạng lỏng, uống nhiều nước ấm để làm dịu cổ họng.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: kháng sinh, thuốc hạ sốt, giảm viêm, thuốc ngậm sát khuẩn hoặc thuốc giảm ho nếu cần thiết.
Viêm amidan mạn tính
Trường hợp bệnh tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt, bác sĩ có thể áp dụng phương pháp điều trị chuyên sâu hơn:
- Dùng thuốc kết hợp: Bao gồm kháng sinh, thuốc giảm phù nề, kháng viêm và các thuốc hỗ trợ giảm đau, ho.
- Cân nhắc phẫu thuật cắt amidan bằng công nghệ Plasma khi: Bệnh kéo dài, điều trị nội khoa không còn hiệu quả; Viêm amidan gây biến chứng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ, sinh hoạt hằng ngày; Người bệnh gặp các đợt viêm tái đi tái lại nhiều lần trong năm,… Phương pháp cắt amidan bằng dao Plasma hiện đại giúp ít chảy máu, ít đau, thời gian phục hồi nhanh và nguy cơ tái phát thấp nên được nhiều người bệnh tin tưởng sử dụng.
Lưu ý trong quá trình điều trị viêm amidan nổi hạch
Để tăng hiệu quả điều trị và ngăn ngừa bệnh tái phát, người bệnh cần chú ý:
- Không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Giữ vệ sinh răng miệng và họng sạch sẽ bằng cách đánh răng sau mỗi bữa ăn, súc miệng bằng nước muối sinh lý.
- Duy trì chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung thực phẩm giàu vitamin, tránh đồ ăn cay, lạnh, nhiều dầu mỡ.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở môi trường bụi bẩn hoặc thời tiết thay đổi để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp.
Viêm amidan nổi hạch là tình trạng không nên xem nhẹ, vì nó có thể là dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nghiêm trọng nếu chủ quan. Việc thăm khám sớm, chẩn đoán đúng nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn tránh được những ảnh hưởng không mong muốn đến sức khỏe. Nếu bạn đang gặp phải những dấu hiệu bất thường như sưng đau cổ, sốt kéo dài hay nổi hạch không rõ nguyên do, đừng ngần ngại đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn chuyên môn.
Xem thêm:
