Dị vật mũi là tình trạng phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ khi các bé tò mò nhét các vật nhỏ như hạt đậu, viên bi, pin cúc áo hay mảnh đồ chơi vào mũi. Tuy có vẻ đơn giản, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách, dị vật mũi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng, chảy máu hoặc thậm chí là suy hô hấp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết dấu hiệu có dị vật trong mũi và hướng dẫn cách xử lý an toàn, đúng cách, đặc biệt là khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ để lấy dị vật mũi kịp thời.
Các dấu hiệu thường gặp khi bị dị vật ở mũi
Dị vật mũi là tình trạng trong đó có một vật thể lạ nằm trong hốc mũi, gây tắc nghẽn, tổn thương niêm mạc mũi và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được can thiệp kịp thời. Đây là một tình huống cấp cứu thường gặp trong chuyên khoa tai mũi họng.
Các dấu hiệu thường gặp của dị vật mũi:
- Chảy máu mũi một bên: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất, thường xảy ra khi dị vật có cạnh sắc hoặc khi trẻ cố gắng xì mạnh, ngoáy mũi hoặc người lớn tự ý can thiệp không đúng cách. Chảy máu có thể kèm cảm giác buồn nôn hoặc hoảng sợ ở trẻ.
- Khó thở, nghẹt mũi: Dị vật làm cản trở luồng không khí, khiến trẻ phải thở bằng miệng, thở khò khè hoặc thậm chí rít lên nếu vật thể nằm sâu gần họng. Trong một số trường hợp, dị vật có thể trượt xuống sau và gây nguy cơ ngạt thở.
- Chảy dịch mũi có mùi hôi: Nếu dị vật không được lấy ra sớm, nó có thể gây nhiễm trùng. Trẻ có thể chảy dịch màu vàng xanh, có mùi hôi từ một bên mũi – biểu hiện đặc trưng cho tình trạng nhiễm trùng khu trú.
- Sưng đau vùng mũi hoặc mặt: Nhiễm trùng lan rộng có thể gây viêm niêm mạc, viêm mũi xoang hoặc thậm chí viêm mô mềm quanh mũi và mặt. Trẻ có thể sốt, quấy khóc và tỏ ra mệt mỏi.
Chẩn đoán dị vật mũi
Phát hiện và xử lý sớm dị vật trong mũi là yếu tố then chốt để phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ – nhóm đối tượng dễ gặp phải tình trạng này do thói quen đưa đồ vật lạ vào mũi khi chơi đùa.
Khai thác thông tin ban đầu
- Hoàn cảnh xảy ra sự việc (trẻ có chơi một mình không, có món đồ nào nhỏ bị mất hay không).
- Thời điểm bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi bất thường.
- Bất kỳ hành động nào đã được người nhà thực hiện để xử lý tại chỗ (ví dụ: xì mũi mạnh, ngoáy mũi, bơm nước…).
Khám lâm sàng vùng mũi: Sau bước hỏi bệnh, bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp khoang mũi bằng dụng cụ chuyên dụng như banh mũi kết hợp với đèn chiếu sáng hoặc thiết bị nội soi nếu nghi ngờ dị vật nằm sâu.
Chỉ định cận lâm sàng khi cần thiết
Trong trường hợp không thể thấy rõ dị vật bằng mắt thường hoặc nghi ngờ dị vật không cản quang nằm sâu trong mũi, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh:
- X-quang vùng mũi nghiêng: phát hiện dị vật kim loại, pin cúc áo…
- CT scan vùng mặt – xoang: đánh giá chính xác vị trí và mức độ tổn thương niêm mạc nếu có dấu hiệu viêm lan rộng.
Chẩn đoán xác định và phân biệt
Khi nhìn thấy rõ dị vật qua nội soi hoặc X-quang, chẩn đoán gần như được xác lập. Tuy nhiên, các triệu chứng như nghẹt mũi kéo dài, dịch mũi hôi hoặc có mủ cũng có thể gặp trong các bệnh lý khác, vì vậy cần phân biệt với:
- Viêm mũi xoang.
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên.
- Viêm mũi dị ứng kéo dài.
Hướng dẫn lấy dị vật mũi an toàn hiệu quả
Khi phát hiện có dị vật nằm trong mũi, nguyên tắc quan trọng nhất là phải can thiệp và lấy dị vật ra càng sớm càng tốt để tránh gây ra các biến chứng như nhiễm trùng, tổn thương niêm mạc hay dị vật đi sâu vào đường thở. Phương pháp tối ưu là soi và gắp dị vật bằng dụng cụ chuyên dụng ngay tại cơ sở y tế. Sau khi dị vật được lấy ra, bác sĩ sẽ đánh giá và xử lý các biến chứng nếu có.
Khi nào cần nhập viện để lấy dị vật mũi?
Trong một số tình huống, việc nhập viện và gây mê để can thiệp là cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
- Dị vật nằm sâu trong hốc mũi: Nếu dị vật không thể quan sát thấy từ ngoài, tuyệt đối không nên cố gắng lấy ra bằng tay hay vật nhọn, vì dễ đẩy dị vật vào sâu hơn, gây nguy hiểm.
- Dị vật có móc hoặc cạnh sắc: Những vật thể có hình dạng không đều, sắc nhọn có thể gây rách niêm mạc mũi khi rút ra, dẫn đến viêm hoặc chảy máu. Cần thao tác chính xác trong điều kiện kiểm soát.
- Dị vật xuyên qua mô mũi: Trường hợp này thường không thể phát hiện bằng mắt thường. Nếu thao tác sai, dị vật có thể đi sâu hơn hoặc gây thủng vách mũi.
- Người bệnh không hợp tác: Trẻ nhỏ, người rối loạn tâm thần hoặc sa sút trí tuệ thường không giữ yên trong quá trình thao tác. Khóc hoặc giãy giụa có thể làm dị vật tụt sâu, gây ngạt thở. Khi đó, cần gây mê để lấy dị vật an toàn.
- Chảy máu sau lần can thiệp đầu tiên: Nếu đã có hiện tượng chảy máu khi cố gắng lấy dị vật, cần nhập viện để bác sĩ kiểm tra tổn thương và tiếp tục xử trí dưới thiết bị hỗ trợ.
- Dị vật nguy hiểm, như pin điện tử: Các dị vật chứa chất ăn mòn như pin cúc áo có thể gây hoại tử nhanh chóng. Việc lấy ra cần tiến hành ngay lập tức để ngăn tổn thương lan rộng.
Kỹ thuật lấy dị vật mũi tại cơ sở y tế
Quá trình lấy dị vật thường được thực hiện dưới ánh sáng tốt và sử dụng dụng cụ chuyên khoa:
- Trước khi thao tác, bác sĩ sẽ nhỏ lidocaine 2–4% kết hợp xylometazoline 0,5% để giảm đau và chống phù nề.
- Dùng banh mũi, đèn chiếu sáng (đèn clar), hoặc nội soi tai mũi họng để xác định rõ vị trí dị vật.
- Sau đó, sử dụng dụng cụ chuyên dụng như kẹp, móc hoặc ống hút để nhẹ nhàng lấy dị vật ra khỏi mũi mà không gây tổn thương thêm.
Chăm sóc và điều trị sau khi lấy dị vật
Sau khi lấy dị vật mũi, bệnh nhân cần được theo dõi và chăm sóc đúng cách để hỗ trợ hồi phục và ngăn ngừa biến chứng:
- Giảm đau: Có thể dùng Paracetamol theo liều phù hợp để giảm cảm giác khó chịu sau thủ thuật.
- Rửa mũi: Thực hiện nhỏ hoặc xịt rửa mũi bằng dung dịch Natri Clorid 0,9% (nước muối sinh lý) giúp làm sạch niêm mạc, loại bỏ chất tiết và vi khuẩn.
- Kháng sinh: Trong trường hợp có dấu hiệu nhiễm trùng (mủ, sốt, viêm), bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh đường uống để kiểm soát nhiễm khuẩn.
- Theo dõi biến chứng: Nếu sau thủ thuật có biểu hiện bất thường như chảy máu dai dẳng, dịch mũi có mùi hôi, sốt hoặc sưng đau vùng mặt, cần quay lại cơ sở y tế để tái khám và xử trí kịp thời.
JIN ENT Clinic – Địa chỉ uy tín trong xử lý dị vật mũi cho trẻ em và người lớn
Việc trẻ nhỏ vô tình đưa dị vật vào mũi là điều khá phổ biến và gần như khó tránh khỏi ở lứa tuổi hiếu động, tò mò, chưa ý thức được nguy hiểm. Chính vì vậy, sự quan sát sát sao của cha mẹ khi trẻ chơi đùa là yếu tố then chốt để phòng ngừa. Nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với đồ chơi có chi tiết nhỏ, dễ rơi rớt hoặc có thể đưa vào mũi, miệng.
Đối với trẻ lớn hơn, khi đã có khả năng tiếp thu, cha mẹ nên giáo dục và hướng dẫn cụ thể về sự nguy hiểm của việc đưa vật lạ vào mũi. Việc giải thích cho trẻ hiểu vai trò của mũi trong hệ hô hấp, cũng như hậu quả của việc dị vật mắc kẹt trong mũi (nhiễm trùng, ngạt thở, tổn thương mô…) sẽ giúp trẻ hình thành ý thức và biết tự bảo vệ bản thân.
Trong trường hợp không may trẻ có dấu hiệu nghi ngờ dị vật mũi, JIN ENT Clinic là nơi cha mẹ có thể hoàn toàn an tâm lựa chọn. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng nhiều năm kinh nghiệm, cùng hệ thống nội soi, thiết bị y tế hiện đại, chúng tôi thực hiện lấy dị vật mũi an toàn – nhẹ nhàng – không gây tổn thương cho trẻ.
- Khám và xử lý các trường hợp dị vật mũi đơn giản đến phức tạp
- Có trang bị đầy đủ dụng cụ và phòng thủ thuật chuyên biệt cho trẻ nhỏ
- Hướng dẫn chăm sóc, theo dõi sau thủ thuật chi tiết và dễ hiểu cho phụ huynh
Hãy để JIN ENT Clinic đồng hành cùng bạn trong việc bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ từ những điều nhỏ nhất.
- Hotline: 0965 359 365
- Địa chỉ: S10, Park 10, Tầng 1, Khu đô thị Times City Park Hill, Hoàng Mai, Hà Nội
Xem thêm:
