Viêm xoang sàng là một trong những dạng viêm xoang thường gặp nhưng lại dễ bị bỏ qua do triệu chứng không điển hình và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu kéo dài mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh viêm xoang sàng.
Viêm xoang sàng là gì?
Viêm xoang sàng xảy ra khi lớp niêm mạc lót trong các khoang xoang bị viêm nhiễm, khiến dịch mủ tích tụ bên trong, gây tắc nghẽn và tạo áp lực lên khu vực xoang sàng – một hệ thống gồm 4 khoang rỗng nằm đối xứng giữa hai hốc mắt. Dựa vào vị trí tổn thương, bệnh viêm xoang sàng được chia thành hai dạng chính:
- Viêm xoang sàng trước: Ảnh hưởng đến khu vực tiếp giáp giữa xoang trán, xoang hàm, hốc mắt và hốc mũi.
- Viêm xoang sàng sau: Gây tổn thương ở phần xoang nằm phía sau xoang sàng trước, hướng về phía vùng gáy.
Ngoài ra dựa trên mức độ kéo dài của triệu chứng, viêm xoang sàng được phân thành hai dạng chính:
- Viêm xoang sàng cấp tính: Là tình trạng viêm niêm mạc xoang xảy ra đột ngột, các triệu chứng thường kéo dài dưới 4 tuần. Viêm xoang sàng cấp tính thường khởi phát sau một đợt cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.
- Viêm xoang sàng mạn tính: Khi các dấu hiệu viêm kéo dài liên tục hơn 12 tuần, bệnh được xếp vào nhóm viêm xoang sàng mạn tính. Các yếu tố gây bệnh thường gặp là nhiễm khuẩn kéo dài, dị ứng, polyp mũi hoặc lệch vách ngăn. Biểu hiện thường thấy gồm đau đầu âm ỉ, nghẹt mũi, chảy dịch, cảm giác nặng mặt và khó thở.
Các dấu hiệu thường gặp của bệnh viêm xoang sàng
Khi mắc viêm xoang sàng, người bệnh có thể gặp phải những biểu hiện điển hình sau:
- Đau nhức đầu: Cơn đau thường âm ỉ, lan tỏa ở hai bên thái dương, vùng giữa khóe mắt, đỉnh đầu, gần trán, sống mũi và cả sau gáy. Mức độ đau có thể tăng dần theo thời gian hoặc thay đổi theo tư thế đầu.
- Suy giảm thị lực: Một số trường hợp có thể bị mờ mắt đột ngột, thậm chí nguy cơ mất thị lực nếu tình trạng viêm lan rộng ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác.
- Ù tai và chóng mặt: Người bệnh thường cảm thấy tai bị nặng, kèm theo cảm giác choáng váng, mất thăng bằng.
- Đờm vướng ở cổ họng: Dịch viêm chảy xuống họng gây ngứa rát, kích thích ho, nặng hơn có thể gây khó thở hoặc tiếng thở khò khè khi ngủ.
- Hôi miệng: Dịch mủ từ xoang bị viêm dễ dàng chảy xuống cổ họng, tạo mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sự tự tin và giao tiếp hằng ngày. Triệu chứng này trở nên nghiêm trọng hơn khi cơ thể thiếu nước hoặc thói quen vệ sinh răng miệng không đảm bảo.
Nguyên nhân gây viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng hiếm khi do một nguyên nhân đơn lẻ mà thường là kết quả của nhiều tác nhân kết hợp, chẳng hạn như đồng thời nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm. Những tác nhân này chủ yếu gây nên tình trạng viêm xoang sàng cấp tính. Bên cạnh đó, còn có nhiều yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng mắc bệnh, do đó việc xác định đúng nguyên nhân cụ thể là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Các yếu tố nguy cơ phổ biến gồm:
- Dị ứng: Tiếp xúc với phấn hoa, lông thú, khói bụi hoặc hóa chất từ các sản phẩm tẩy rửa có thể làm kích hoạt phản ứng viêm tại niêm mạc xoang.
- Lệch vách ngăn mũi hoặc bất thường cấu trúc mũi xoang: Làm cản trở quá trình lưu thông không khí và dẫn lưu dịch mủ.
- Polyp mũi: Sự xuất hiện của các khối polyp trong mũi có thể chặn dòng chảy tự nhiên của dịch nhầy.
- Bệnh xơ nang: Gây ra sự thay đổi về độ đặc của chất nhầy, dẫn đến ứ đọng và nhiễm trùng.
- Sarcoidosis: Một bệnh lý tự miễn gây hình thành các khối u viêm nhỏ trong cơ thể, bao gồm cả tại xoang.
- U hạt Wegener: Một rối loạn viêm hiếm gặp ảnh hưởng chủ yếu đến mạch máu, trong đó có mạch máu vùng mũi xoang.
- Nhiễm trùng răng miệng: Vi khuẩn từ răng có thể lan sang vùng xoang sàng, đặc biệt khi có tổn thương chân răng.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Các bệnh lý như tiểu đường, HIV/AIDS hoặc ung thư khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.
- Hút thuốc lá: Khói thuốc làm tổn thương lớp lót bảo vệ của đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus tấn công.
- Tăng huyết áp: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa huyết áp cao và sự suy yếu hệ tuần hoàn nhỏ trong xoang.
- Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do sự suy giảm chức năng miễn dịch và thay đổi cấu trúc giải phẫu tự nhiên theo thời gian.
Các phương pháp chẩn đoán viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng cấp tính thường đi kèm với tình trạng viêm ở các xoang lân cận như xoang trán hoặc xoang hàm. Một số triệu chứng đặc trưng giúp phân biệt viêm xoang sàng là cảm giác đau nhức giữa hai mắt và đau đầu ở vùng trán. Bên cạnh việc khám lâm sàng và đánh giá các triệu chứng thực thể, bác sĩ sẽ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số kỹ thuật hỗ trợ chẩn đoán như:
- Nội soi mũi: Nội soi mũi được xem là phương pháp tiêu chuẩn trong quá trình thăm khám viêm xoang sàng. Tuy nhiên, xét nghiệm này có độ nhạy tương đối thấp nên thường được phối hợp với các phương pháp khác để nâng cao độ chính xác.
- Chụp CT xoang: Chụp cắt lớp vi tính (CT) đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ viêm và tổn thương tại xoang sàng. Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá chính xác vị trí, mức độ lan rộng cũng như phát hiện những bất thường cấu trúc có thể gây tắc nghẽn.
Điều trị nội khoa viêm xoang sàng
Đối với các trường hợp viêm xoang sàng nhẹ, việc điều trị nội khoa thường mang lại hiệu quả tích cực, bao gồm:
Sử dụng thuốc
Việc dùng thuốc nhằm mục đích đưa hoạt chất vào sâu bên trong xoang, tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như nấm, vi khuẩn và đồng thời làm giảm lượng dịch mủ ứ đọng trong khoang xoang. Ngoài ra, thuốc còn giúp hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch, hạn chế nguy cơ bệnh tái phát. Một số loại thuốc có tác dụng thông mũi nhanh chóng, nhưng việc lạm dụng hoặc dùng kéo dài có thể gây hiện tượng phụ thuộc thuốc. Bên cạnh đó, nhiều loại thuốc điều trị viêm xoang nếu sử dụng không đúng chỉ định có thể dẫn đến tác dụng phụ, ảnh hưởng đến gan và thận. Vì vậy, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc.
Các phương pháp hỗ trợ điều trị
- Xông mũi bằng tinh dầu: Giúp làm loãng dịch nhầy, thông thoáng đường thở, đồng thời giảm cảm giác đau nhức và mang lại sự thư giãn cho cơ thể.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Thực hiện 1–2 lần mỗi ngày giúp loại bỏ vi khuẩn, virus và giữ vệ sinh khoang mũi, hỗ trợ quá trình hồi phục.
- Bổ sung thực phẩm hỗ trợ miễn dịch: Các loại thực phẩm như tỏi có đặc tính kháng khuẩn tự nhiên, giúp giảm triệu chứng các bệnh viêm đường hô hấp, trong đó có viêm xoang sàng.
Điều trị ngoại khoa viêm xoang sàng
Trong trường hợp người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa và triệu chứng ngày càng trầm trọng, nguy cơ xuất hiện biến chứng nguy hiểm là rất cao. Khi đó, can thiệp phẫu thuật sẽ được bác sĩ cân nhắc và chỉ định để kiểm soát bệnh.
Hiện nay, phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất để điều trị viêm xoang sàng là phẫu thuật nội soi mũi xoang chức năng (FESS). Kỹ thuật này nhằm mục đích phục hồi khả năng thông khí và dẫn lưu tự nhiên của hệ thống mũi xoang, giúp loại bỏ ổ viêm hiệu quả. Tuy nhiên, những bệnh nhân có cơ địa dị ứng hoặc hệ miễn dịch yếu cần lưu ý rằng nguy cơ tái phát bệnh sau phẫu thuật sẽ cao hơn so với bình thường.
Biến chứng nguy hiểm của viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng, cũng như các dạng viêm xoang khác, nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm do vị trí các xoang nằm gần mắt và não bộ. Một số biến chứng thường gặp bao gồm:
- Tổn thương mắt: Viêm xoang sàng cấp tính có thể khiến mắt bị đỏ, sưng mí, thậm chí hình thành mủ và áp xe nhãn cầu. Tình trạng viêm còn có thể lan đến dây thần kinh thị giác, gây suy giảm thị lực, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến mờ mắt hoặc mất thị lực vĩnh viễn.
- Ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới: Viêm xoang kéo dài có thể dẫn đến viêm họng, viêm amidan hoặc thậm chí hình thành áp xe quanh họng, gây khó nuốt và đau đớn.
- Biến chứng tại tai: Tình trạng viêm lan rộng có thể gây viêm tai giữa, với sự tích tụ mủ trong khoang tai. Nếu không được điều trị đúng cách, áp lực mủ có thể làm thủng màng nhĩ, dẫn đến giảm thính lực hoặc điếc. Nguy hiểm hơn, nhiễm trùng tai nặng còn có nguy cơ gây viêm màng não mủ, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Cách phòng ngừa bệnh viêm xoang sàng
Để hạn chế nguy cơ mắc viêm xoang sàng, bạn nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:
- Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Chủ động hạn chế tiếp xúc với khói bụi, môi trường ô nhiễm, hóa chất, phấn hoa hoặc những nơi tiềm ẩn nhiều mầm bệnh.
- Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ: Rửa tay thường xuyên, vệ sinh mũi họng đúng cách và đảm bảo không gian sống được thông thoáng, sạch khuẩn.
- Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt chú ý bảo vệ vùng mũi và họng khi thời tiết thay đổi, chuyển lạnh hoặc độ ẩm không khí giảm.
JIN ENT Clinic là địa chỉ uy tín chuyên khám và điều trị các bệnh lý về Tai – Mũi – Họng, bao gồm: viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm amidan, viêm họng, ù tai, viêm tai giữa,… Phòng khám áp dụng các phương pháp điều trị hiện đại, cá nhân hóa theo từng trường hợp cụ thể nhằm mang lại hiệu quả tối ưu cho người bệnh.
Để được tư vấn và đặt lịch khám tại JIN ENT Clinic, Quý khách vui lòng liên hệ để được tư vấn và hỗ trợ miễn phí:
- Địa chỉ: S10, Park 10, Tầng 1, KĐT Times City Park Hill, Hoàng Mai, Hà Nội
- Hotline: 0965.359.365
Viêm xoang sàng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống nếu không được can thiệp đúng cách. Việc nhận diện sớm triệu chứng, xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp đóng vai trò then chốt trong quá trình hồi phục. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc phải viêm xoang sàng, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn kịp thời, tránh những biến chứng đáng tiếc về sau.
Xem thêm:
