Tai là một cơ quan nhạy cảm và dễ bị tổn thương khi có dị vật xâm nhập. Trong nhiều trường hợp, dị vật tai không được xử lý đúng cách có thể gây đau đớn, viêm nhiễm, thậm chí ảnh hưởng đến chức năng nghe. Nội soi lấy dị vật tai gây tê là một phương pháp hiện đại, an toàn và ít xâm lấn giúp loại bỏ dị vật nhanh chóng mà không gây đau đớn cho người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình, chỉ định, cũng như cách chăm sóc sau khi thực hiện thủ thuật này.
Khi nào cần nội soi lấy dị vật tai gây tê
Dị vật tai thường được chia thành hai loại chính:
- Dị vật hạt: Đây là loại dị vật phổ biến nhất, thường gặp ở trẻ nhỏ do tính hiếu động và tò mò. Trẻ có thể tự nhét vào tai các loại hạt nhỏ như hạt cườm, hạt đậu, ngô, đỗ. Người lớn cũng có thể gặp tình huống tương tự do vô tình để các loại hạt như hạt chanh, hạt thóc rơi vào tai trong quá trình ăn uống hoặc làm việc.
- Dị vật sống: Đây là loại dị vật thường gây hoảng sợ nhất, đặc biệt khi côn trùng như kiến, gián đất, ve, muỗi hoặc ruồi chui vào tai. Những sinh vật này có thể bò sâu vào ống tai, gây đau nhức dữ dội do sự di chuyển và tác động vào màng nhĩ.
Ngoài hai loại trên, còn có các loại dị vật vô cơ như mảnh nhựa, giấy, viên bi nhỏ hoặc các dị vật hữu cơ khác có thể vô tình rơi vào tai khi ngủ hoặc trong quá trình lao động.
Theo chuyên gia khuyến cáo, bất kỳ trường hợp nào có dị vật rơi vào tai đều cần được can thiệp y tế để loại bỏ, đặc biệt là khi có các triệu chứng như:
- Đau, ù tai, nghe kém: Dị vật có thể chèn ép vào ống tai hoặc màng nhĩ, ảnh hưởng đến chức năng nghe.
- Cảm giác tắc nghẽn trong tai: Gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
- Có dấu hiệu viêm nhiễm: Nếu dị vật ở trong tai quá lâu có thể gây sưng đỏ, chảy dịch, nhiễm trùng.
- Dị vật gây khó chịu kéo dài hoặc không thể tự lấy ra được: Đặc biệt với các dị vật sâu trong ống tai hoặc dị vật sống.
Các bước chuẩn bị trước khi thực hiện nội soi gây tê
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình nội soi lấy dị vật tai gây tê, cần chuẩn bị chu đáo về nhân lực, trang thiết bị và người bệnh. Việc đánh giá kỹ lưỡng trước khi thực hiện giúp hạn chế biến chứng và tăng tỷ lệ thành công của thủ thuật.
Người thực hiện
Thủ thuật nội soi lấy dị vật tai gây tê nên do bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng thực hiện. Bác sĩ cần có kinh nghiệm trong xử trí dị vật tai, đặc biệt trong điều kiện gây tê tại chỗ, nơi đòi hỏi thao tác chính xác, nhanh gọn và nhẹ nhàng để tránh gây đau hoặc tổn thương cho bệnh nhân đang tỉnh táo. Bên cạnh đó, bác sĩ cần đánh giá mức độ hợp tác của người bệnh để quyết định có phù hợp với phương pháp gây tê hay không.
Phương tiện cần thiết
Các thiết bị và vật dụng cần được chuẩn bị đầy đủ, đảm bảo điều kiện vô khuẩn và hiệu quả trong suốt quá trình nội soi lấy dị vật tai gây tê, bao gồm:
- Bộ dụng cụ lấy dị vật chuyên dụng: Gồm các loại kẹp nhỏ, móc dị vật, dụng cụ hút, kim gắp cong – phù hợp với từng loại và vị trí dị vật.
- Máy nội soi tai hiện đại: Được trang bị camera độ phân giải cao, nguồn sáng tốt và khả năng hiển thị hình ảnh trên màn hình để bác sĩ thao tác chính xác.
- Dung dịch gây tê tại chỗ: Thường sử dụng lidocain 2% hoặc dạng xịt lidocain, giúp giảm cảm giác đau và khó chịu khi thực hiện thủ thuật. Cần thử phản ứng dị ứng trước khi sử dụng.
- Nước ấm 37 – 38 độ C: Dùng để rửa tai trong trường hợp dị vật là vật mềm, không sắc nhọn, hỗ trợ làm dị vật trôi ra ngoài dễ dàng hơn.
- Thuốc làm chết côn trùng: Được chỉ định nếu dị vật là côn trùng sống trong tai. Việc làm bất hoạt côn trùng trước khi lấy ra là cần thiết để tránh tổn thương tai do côn trùng di chuyển hoặc cắn.
- Đèn đầu hoặc kính phóng đại (trong trường hợp không dùng nội soi): Giúp tăng độ chính xác khi thao tác trong ống tai nhỏ và sâu.
Người bệnh và hồ sơ
Nội soi lấy dị vật tai gây tê thường được áp dụng cho người bệnh tỉnh táo, có khả năng hợp tác tốt. Tuy nhiên, việc chuẩn bị vẫn cần kỹ lưỡng để giảm thiểu rủi ro:
- Tư thế bệnh nhân: Bệnh nhân ngồi nghiêng đầu sang bên đối diện với tai có dị vật. Trẻ nhỏ cần có người hỗ trợ giữ đầu và thân người chắc chắn để tránh di chuyển gây tai biến. Có thể sử dụng khăn quấn hoặc ghế cố định nếu cần.
- Hướng dẫn trước thủ thuật: Giải thích rõ ràng cho bệnh nhân (hoặc phụ huynh nếu là trẻ em) về quy trình, cảm giác có thể gặp khi gây tê và lúc lấy dị vật, giúp giảm lo lắng và tăng hợp tác.
- Theo dõi phản ứng sau khi gây tê: Sau khi nhỏ thuốc tê, cần quan sát bệnh nhân về dấu hiệu dị ứng hoặc kích ứng, đồng thời đảm bảo vùng tai đã mất cảm giác trước khi tiến hành.
- Hồ sơ y tế: Ghi chép đầy đủ thông tin dị vật (nếu đã biết), tiền sử bệnh lý tai, dị ứng thuốc (nếu có), và sự đồng ý tham gia thủ thuật của bệnh nhân hoặc người giám hộ.
Các bước tiến hành nội soi lấy dị vật tai gây tê
Thủ thuật nội soi lấy dị vật tai gây tê được thực hiện theo từng bước cụ thể, tùy thuộc vào loại dị vật – là dị vật hạt hay dị vật sống. Mỗi trường hợp đều cần được xử lý cẩn trọng để tránh tổn thương tai và các biến chứng kèm theo.
Với dị vật hạt
Dị vật dạng hạt thường gặp ở trẻ nhỏ, có thể là hạt đậu, hạt bắp, đỗ xanh, hoặc các vật tròn nhỏ tương tự. Tùy theo đặc điểm dị vật mà cách xử trí sẽ khác nhau:
Dị vật mới, dễ lấy:
- Bác sĩ tiến hành gây tê tại chỗ bằng dung dịch lidocain 2% xịt hoặc nhỏ vào ống tai, chờ khoảng 2–3 phút để thuốc phát huy tác dụng.
- Sử dụng nội soi tai để quan sát chính xác vị trí dị vật.
- Dùng móc tai chuyên dụng hoặc kẹp nhỏ để nhẹ nhàng gắp dị vật ra ngoài.
- Kiểm tra lại bằng nội soi để đảm bảo không còn dị vật sót lại trong tai.
- Lau khô tai bằng gạc sạch hoặc hút nhẹ nếu còn dịch.
Dị vật khó lấy (nằm sâu, kẹt, hoặc gây tổn thương):
- Nếu bệnh nhân là trẻ nhỏ hoặc không hợp tác, có thể chuyển sang gây mê toàn thân để đảm bảo an toàn trong thao tác.
- Dưới nội soi tai, quan sát kỹ hình dạng, kích thước, độ sâu và mức độ bám dính của dị vật trong ống tai.
- Bơm nước ấm (nhiệt độ 37–38°C) vào thành trên của ống tai ngoài, tạo áp lực nhẹ để đẩy dị vật ra ngoài. Cách này thích hợp với các loại hạt tròn, không phồng, không dễ hút nước.
- Nếu dị vật không ra bằng phương pháp bơm nước, sử dụng dụng cụ chuyên biệt như móc cong, kẹp hoặc dụng cụ hút để lấy dị vật ra.
- Trong trường hợp dị vật lớn, gây phù nề hoặc viêm tấy ống tai, có thể cần phải rạch sau tai (tiểu phẫu theo đường rãnh sau tai) để tiếp cận ống tai và lấy dị vật an toàn, tránh biến chứng thủng màng nhĩ hoặc viêm tai giữa.
Với dị vật sống (chủ yếu là côn trùng)
Dị vật sống như kiến, gián, ruồi… có thể gây đau dữ dội, hoảng loạn và tăng nguy cơ tổn thương tai trong do di chuyển hoặc cắn.
Làm chết dị vật trước khi lấy:
- Cho bệnh nhân nằm nghiêng, tai có dị vật hướng lên trên để dễ thao tác và tránh dung dịch chảy ngược.
- Nhỏ vào tai vài giọt dung dịch chloramphenicol 0,4% hoặc dầu gomenol – hai dung dịch thường được dùng để làm bất hoạt và giết côn trùng một cách an toàn.
- Chờ khoảng 10 phút để đảm bảo dị vật chết hoàn toàn, ngừng di chuyển.
Tiến hành lấy dị vật:
- Bác sĩ tiếp tục thực hiện nội soi tai, quan sát dị vật đã bất động hoàn toàn.
- Dùng kẹp gắp, dụng cụ hút hoặc móc chuyên dụng để nhẹ nhàng lấy dị vật ra ngoài.
- Sau khi lấy, kiểm tra ống tai và màng nhĩ để đánh giá tình trạng tổn thương (nếu có).
- Có thể lau sạch tai bằng gạc vô khuẩn, và nhỏ thuốc kháng sinh tại chỗ nếu có dấu hiệu viêm hoặc xước niêm mạc ống tai.
Theo dõi và chăm sóc sau thủ thuật
Sau khi thực hiện nội soi lấy dị vật tai gây tê, việc theo dõi và chăm sóc hậu thủ thuật đóng vai trò rất quan trọng nhằm phòng ngừa biến chứng, đảm bảo tai hồi phục tốt và tránh tái nhiễm trùng.
- Trong trường hợp có dấu hiệu viêm như đỏ, sưng, đau, chảy dịch tai, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh toàn thân kết hợp với thuốc chống phù nề để giảm phản ứng viêm và ngăn ngừa lan rộng nhiễm trùng.
- Nếu trong quá trình lấy dị vật, ống tai bị xây xước hoặc chảy máu nhẹ, cần: Đặt bấc tai thấm dầu (thường là dầu gomenol hoặc dung dịch kháng sinh) vào ống tai để giữ ẩm, kháng viêm, hỗ trợ tái tạo mô niêm mạc.
- Đối với bệnh nhân có cảm giác đau sau thủ thuật, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc giảm đau thông thường như paracetamol hoặc ibuprofen, đảm bảo bệnh nhân dễ chịu, thoải mái hơn trong quá trình hồi phục.
- Nếu không may xảy ra rách màng nhĩ (do dị vật hoặc thao tác), cần: Điều trị bảo tồn ban đầu để màng nhĩ ổn định: giữ tai khô, tránh nhiễm trùng, có thể sử dụng kháng sinh. Sau khi tình trạng ổn định, nếu lỗ thủng không tự lành, sẽ được chỉ định vá màng nhĩ (tympanoplasty) theo lịch hẹn.
- Tránh để nước vào tai trong ít nhất 3–5 ngày đầu sau thủ thuật hoặc đến khi tổn thương lành hẳn. Có thể dùng nút tai chống nước hoặc bông gòn thấm dầu che chắn khi tắm.
- Không dùng bông ngoáy tai, vật nhọn hoặc các vật lạ đưa vào tai, tránh gây tổn thương niêm mạc tai đang phục hồi hoặc gây viêm tai trở lại.
- Tái khám đúng hẹn theo lịch hướng dẫn của bác sĩ để đánh giá tình trạng hồi phục, loại trừ biến chứng hoặc dị vật sót (nếu có).
JIN ENT Clinic – Địa chỉ uy tín cho dịch vụ nội soi lấy dị vật tai gây tê
Nội soi lấy dị vật tai gây tê là một thủ thuật đơn giản nhưng yêu cầu kỹ thuật cao, sự chính xác và cẩn trọng tuyệt đối từ bác sĩ. Việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín, được trang bị công nghệ hiện đại và có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn trong quá trình phẫu thuật cũng như đạt hiệu quả hồi phục tốt nhất. JIN ENT Clinic tự hào là một trong những phòng khám chuyên khoa Tai Mũi Họng hàng đầu, chuyên cung cấp dịch vụ nội soi lấy dị vật tai gây tê an toàn, nhanh chóng và hiệu quả.
Tại sao nên chọn JIN ENT Clinic?
- Bác sĩ giàu kinh nghiệm: Đội ngũ chuyên gia Tai Mũi Họng với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phẫu thuật nội soi.
Trang thiết bị hiện đại: Hệ thống máy nội soi công nghệ cao giúp chẩn đoán chính xác, xử lý dị vật an toàn.
Chăm sóc hậu phẫu tận tình: Theo dõi sát sao quá trình hồi phục, tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về dịch vụ nội soi lấy dị vật tai gây tê hoặc chế độ chăm sóc sau phẫu thuật, hãy liên hệ ngay với JIN ENT Clinic để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ kịp thời!
– Hotline đặt lịch: 0965 359 365
– Địa chỉ: S10, Park 10, Tầng 1, Khu đô thị Times City Park Hill, Hoàng Mai, Hà Nội
Xem thêm:
- Viêm tai giữa là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả
- Bơm hơi vòi nhĩ có tốt không? Khi nào cần bơm hơi vòi nhĩ?
